Steeds vaker komen er de laatste jaren nieuwe paren en vrijgezellen groepjes naar het Fochteloërveen.
Voor het eerst in 2010
In 2010 werd voor het eerst verzameld in het gebied. Eind augustus zaten in het centrale deel 17 kraanvogels en was er veel territoriale activiteit.
Voor de broedparen was het even wennen dat er nieuwe paren en solitaire mannen op hun lip zaten. Een deel van deze vogels pendelde, veelal als gevolg van verstoring, tussen het Fochteloërveen en het Dwingelderveld. Dit gebeurde tot 12 september; waarschijnlijk zijn ze daarna vertrokken.
2013: opnieuw
Vervolgens duurde het tot 2013 voordat er weer sprake was van verzamelen. In juni is er een groep van 7 stuks. In juli gaat het om 9 kraanvogels en een maand later sluiten zich nog 4 kraanvogels aan bij de groep. In september komen er paren uit het Fochteloërveen en het paar uit het Dwingelderveld bij. De vaste groep van 12 valt geregeld uiteen in groepjes van 3 en 9 stuks. Er wordt opvallend veel gedanst en gesprongen en geregeld is er een groepssessie dansen. Dit is een vrijwel dagelijks vast ritueel, vooral in de avonduren.
In totaal foerageren er maximaal 21 kraanvogels bij elkaar in de buurt. De broedparen met jongen houden tientallen meters afstand van elkaar en de afstand tot de hechte groep is nog veel groter. Het Dwingelderpaar wordt geregeld verjaagd door een paar en pendelt tussen het Fochteloërveen en het Dwingelderveld.
Op 16 september staat een groep van 18 kraanvogels op graanstoppel aan de Van Lierswijk in Bovensmilde. De vaste foerageerplaats is verlaten en de kraanvogels zijn onrustig. Aan het eind van de ochtend gaan ze luid roepend op de wieken en cirkelen tot grote hoogte, om vervolgens af te glijden in oostelijke richting.
In 2014: de groep groeit, maar wordt vaak verstoord
Naast de broedparen is er in juni een groep van 17 kraanvogels aanwezig. Geregeld valt de groep uiteen in kleine groepjes die in de buurt van het veen rondzwerven. In juli is de groep kleiner, maar in augustus neemt het aantal weer toe.
Halverwege augustus wordt geregeld een groep van 26 stuks gezien op graanstoppel in de polder Ravenswoud. Ook zit er vaak nog een paar in de buurt, dat enige afstand houdt. Het broedpaar met jong blijft in het eigen territorium op de Tachtig Bunder.
Eind augustus valt de groep kraanvogels uiteen. Verstoring door landbouwers, jagers, quads, wandelaars met honden en fotografen zijn de reden dat de hechte groep van 26 kraanvogels uit elkaar valt. De frequentie en impact van verstoring krijg je pas goed in beeld als je dagelijks de pleisterplaatsen bezoekt.
Een deel van de groep zoekt het paar met jong op in het Fochteloërveld. Dat gebeurde ook eerder deze maand, het paar blijft echter territoriaal en verjaagt de groep kraanvogels.
Het totaal aantal kraanvogels neemt eind augustus af van 31 naar 23 kraanvogels. Een groep van 16-18 zit de laatste week van augustus op graanstoppel in Veenhuizen. De geregelde verstoring in Smilde en de polder Ravenswoud zijn waarschijnlijk de oorzaak dat de vogels dagen ontbreken of niet zijn gezien.
In september wordt meestal een groep van 8 en twee paren gezien in Veenhuizen. Een andere groep van 4-6 zit in Ravenswoud of Smilde.
Op 19 september wordt een groep van 10 boven Assen gezien en een half uur later bij Veendam 10 en 2 stuks (waarneming.nl). Zeer waarschijnlijk gaat het om dezelfde groep van 10-12 die de dagen ervoor zijn gezien in Veenhuizen en na 19 september ontbreken. Op 20 september zijn nog 13 kraanvogels in het gebied aanwezig (een groep van 6, twee paren en een paar met jong). Op 23 september zitten er 6-8 stuks in het Fochteloërveld en wordt er geroepen. Ook deze groep is daarna niet meer gezien. De laatste 5 kraanvogels, een paar met en paar zonder jong foerageren in Fochteloo.
Na geregelde verjaging op die plek wordt er op 27 september vanuit een schuilhut en met lokganzen gejaagd. Dit is ook de foerageerplaats van de familie kraanvogel. Daarna zijn de kraanvogels niet meer gezien. Dezelfde dag worden er 3 boven Assen en een tijdje daarna 3 bij de telpost Zuidveld in Sellingen gezien (waarneming.nl). De kans is groot dat het om onze kraanvogels gaat.
Voor het eerst sinds jaren zijn de kraanvogels vroeg vertrokken ondanks dat er voldoende te eten is. De eerste maïspercelen zijn net geoogst. Verstoring is de oorzaak dat kraanvogels uitwijken naar andere locaties om te slapen en eten en botst steeds vaker met de kraanvogels.
2015 Heen en weer tussen Fochteloërveen en Dwingelderveld
In mei – juli zoekt een groep van maximaal 36 kraanvogels eten op gemaaid grasland, op percelen zomergraan en op aardappel in Ravenswoud en Fochteloo. Begin juli zijn ze allemaal weg. Tegelijkertijd duikt er een groep op in het Dwingelderveld, ongetwijfeld ‘onze’ kraanvogels. In juli en augustus zijn de kraanvogels periodiek afwezig door verjagen en verstoring(en). Eind augustus keert een deel terug en neemt het aantal in het Dwingelderveld af. In september is er opnieuw verstoring en onrust. Het aantal kraanvogels in het Fochteloërveen neemt af, terwijl de groep in het Dwingelderveld groeit. Een deel keert terug in de loop van september.
Op 6 oktober staan er twintig kraanvogels op graanstoppel in Fochteloo. Op 9 oktober is een groep van zestien aanwezig in Smilde. Net na het middaguur vertrekt de groep in oostelijke richting. Ze cirkelen een tijdje rustig rond, zodat achterblijvers kunnen aansluiten. Ook nu wordt een half uur later een waarneming gedaan boven de Drentse Aa en een uur later boven Harpel in Groningen op waarneming.nl Gezien het geringe aantal vliegbewegingen van kraanvogels in deze richting, zijn het zeer waarschijnlijk ‘onze’ kraanvogels.
In 2018 Een nieuw recordaantal
Na de oogst van het graan foerageren tientallen kraanvogels op de stoppelpercelen. Ook bij Assen en in Huis ter Heide staan geschikte graanpercelen, maar deze mijden de kraanvogels omdat ze dicht bij de nieuwbouwwijk Kloosterveen liggen. Nadat de graanstoppelpercelen zijn geïnjecteerd en geploegd, wijken de kraanvogels uit naar de polder Ravenswoud. Ze foerageren op de vogelakkers die zijn aangelegd en op stroken graan die blijven staan. In augustus zijn er 58 geteld. Het maximum van 67 kraanvogels is in maart 2018 geteld.
2019 Veel verstoring op de akkers
De eerste graanpercelen worden eind juli geoogst en in augustus gaat het hard. Halverwege augustus is nagenoeg al het graan geoogst en de helft bewerkt of geïnjecteerd met mest. Halverwege juli zijn er 45 geteld en in augustus 66 exemplaren. Op 6 september tel ik een nieuw gebiedsrecord van 77 kraanvogels. Eind september zijn ze vertrokken.
Steeds vaker pendelen groepjes tussen Duitsland en Nederland. In oktober en november zijn er vaak alweer wat kraanvogels terug die weken achtereen blijven of plots weer vertrekken. Plotselinge koude kan ook een toename van kraanvogels tot gevolg hebben. Ze wijken dan uit naar Nederland (vorsttrek). Blijft het lang koud en valt de winter vroeg in, dan vertrekken ze naar het zuiden.